गर्भवती नेपाल

थाल ठटाउदै भए पनि नाचियो, अस्ती नेपालमा गणतन्त्र व्यबस्था लागु भयो भनेर भनि सक्दा -रेडियो नेपालले । अब त आँपका बोटमा पनी सुनका डल्ला झुण्डिन्छन, धानका बाला पनी सुनैका झुल्छन जस्तो गरी फिस्स हाँसेर तिघ्रा ठटाका थिए, हाम्रा बाले पनी खबर सुनी सक्दा । हुन पनी माओवादीको त्रासदीपूर्ण १० बर्सको जीवन अनि अत्याचार र अशान्तीले लुत्रुक्क परेका नेपाली ह्रदयमा, नेपाल जलबिधुत आयोजनाले डल्ले बल्ब पनी बाल्न नसकेको अबस्थामा यसले आशको किरणसरी झल-झली ट्युबलाइट नै बाली दिएको थियो। कतिले भैसी काटेर खाए, कतिले  बुङ्गुर लडाए, नहुनेले बाख्रो काटेर खाए, हामी पनी जाना पाचेक साथीहरु मिली एउटा खुइले कुखुरो फेला पारेर निमोठेका थियौ, पार्टी गर्नलाई । खुशी मनाउनलाई।

दिनहरु बित्तै गए, सबै खुशी-सबै प्रसन्न, माथितिर दलहरु छल-फलमा ब्यस्त थिए। छल-फलका खबर आइरहन्थे, "नेपाललाई कुन प्रणालीमा लैजाने ? भारतीय कि चिनिया ??अमेरिकाको अर्थ ब्यबस्ता लागु गर्नु पर्छ, फेरी अर्को पक्ष –होइन जापानकोचाही निको होला आदि-आदि” । हुनपनी हामीलाई के थियो र ! ५/६ घन्टा चर्का घाममा लाइन बसिकन भए पानी, ल्याप्चे ठोकेर ६०१ जनालाई ठाउमा पुर्याएकै थियौ । माननीयहरुले संबिधान बनाईहालछन् । संबिधान बनाउदा-नबनाउदै नेपाललाई सिंगापुर र स्विजरल्याण्ड  नै बनाउने पो हुन् कि?

अलिक दिनहरु बिते। एक दिन बाटो हिड्दै गर्दा खेरि अलिक भिड-भाड भएको देखेर नियालेको त ! हाम्रा आदि-बासि नेताज्यू बिचमा उभिएर भाषण गर्नमा मस्त हुनुहुदो रहेछ। "आफ्नो बाहुल्यता, आफ्नो भाषा, पुर्बजकै पालादेखि बसो-बास गर्दै आएको भन्दा भन्दै नेताले यो भुमि त हाम्रै हो नि !” भन्ने अठोट ब्यक्त गरे। मान्छे काला भए पनि सेतो सर्ट लगएकाले प्रस्टै चिनिने एक सज्जनले मेरा छेउमा आएर भने,- "भनि हाल्नुस त हाम्रो मागमा के खराबी छ?” मैले सोच्न समयनै नलगाइ प्याक्क भने - “माग त जायज हो” । आदि-बासिको कुरा सेलाकै थिएन, चौधरी दाजु-भाईले २ दिन नेपाल बन्द गरेर उस्तै किसिमका आफ्ना माग सुनाए। हुन पनि हो त हाम्रा पुर्बी पहाडमा लिम्बु समुदायको बाहुल्यता छैनर?उनीहरु किन पछी हट्ने? अनि लिम्बुवान राज्य घोषणा हुनु परेन त? यही मैकामा ३ दिन पुर्बी ५ जिल्ला ठप्प पारेर लिम्बुवानले पनि आफ्नो अस्तित्व देखायो । त्यस पछी त कता-कता, के-के भो के-के ??नेपालमा बस-गाडी पनि चल्थे रे!!! स्कुलमा पढाई पनि हुन्थ्यो रे!!!!! भन्ने जस्ता दिन पो आउन थाले। यसै बिचमा बाहुनले धोति कस्यो र बाहुन समाजको पनि घोषणाको गर्नु पर्ने ढोल ठोक्यो । फेरी खस क्षेत्रिले अलि पछी न-खस क्षेत्रिले हुदा-हुदा जानी-नजानी भ-यांग बाट खसेर खुट्टो भाँचेको रामे क्षेत्रिले चौतारोमा बसेर गफ लगएको सुन्दा म पो रनभुल्लमा परे, ए तेरिने ! म चाही कता समाउनु कता टेक्नु ? कताको गठबन्धन कताको समाज ? आफ्नै देशमा पो बिदेशी भईन्छ कि क्या हो ...???

एका-देशको कथाहरुमा सुनिन्थे, एक घरमा दुई बुढा-बुढी आकाशबाट फुलौरा बर्सिन्छन् र पेट भरि खाउला भनेर आकाश तिर मात्रै हेर्थे रे ! त्यस्तै हामी नेपालीले पनी बिरेन्द्र अन्तराष्ट्रिय सम्मेलन केन्द्र तिर हेरेको धेरै भयो तर खोई संविधान बर्सिन आटेन । चुनाव पनि सफल भयो, भोट पनि हालियो, बर्समा ५ ओटा सरकार परिबर्तन हुदा पनि सत्ता समिकरण हुन सकेको छैन भनेको सुन्दा नतात्नु पर्ने ठाउको रगत पनि तातेर आउछ । शान्ति प्रक्रिया अगाडी बड्न सकेन रे, ५ बुदे र ७ बुदे सहमति हुन सकेन रे !ए बाबा ई बुंदा पनि कति छन कहिल्यै नसकिने। बजेट आउन सकेन १/२ वर्ष सम्म, १/२ अर्थ मन्त्रि बजेट च्यापेको-च्यापई पलायन भए। उस दिन तिघ्रा ठटाका मेरा बाले -"थुक्क मुला गणतन्त्र” भनेको सुन्दा मन मनै भक्कानो परेर सोच्न बाध्य भए । “ए गाठ्ठे, गर्न सम्म गरे है यी बजिया ६०१ जनावरले त ! देश कता गयो कता, बन्ध र हड्तालको चपेटामा मच्चिदै छ गणतन्त्र, प्रगति र उन्नतिका त कुरै उठ्दैनन । ६०१ जनावर काठमाडौँमा पोसिएका पोसियै छन्, सारा नेपालि पिल्सिएका पिल्सियै छन्, मेरो हिम्मत र तागतले भ्याउने भए, ति ६०१ जनावरलाई पाटाका बोरामा हालेर त्रिशुलीमा खसाल्ने थिएँ।” पत्रिकामा यसो आँखा गाडेको, नेपाल गर्ववती भाकी छे रे ! नयाँ संबिधानको भ्रुण नेपालको गर्वमा हुर्कदै छ भन्ने खबर छापेको र'छ। हामी नयाँ संबिधानको पर्खाइमा बसेका नेपालिलाई यो भन्दा खुशीको कुरा के हुन्छ र?? फेरी झट्टै मेरो दिमाखको कहिल्यै नबलेको बल्ब बल्यो। “ धत् १ ले गर्ववती बनाको भए पो १० महिनामै जन्म हुन्थ्यो संबिधानको, यहाँ त जम्मै ६०१ ले बलात्कार गरेको देश हो नेपाल, ६०१ बाट बार-बार बलाकृत नेपालले यत्ति छिटै त के यस्ता ६०१ ओटा १० महिना कुर्नु पर्ला संबिधान पैदा गर्नलाई। त्यो पनि शंकै लाग्छ साथी हो मलाई त .... बिचैँमा तुहिने पो हो कि ......???

लेखक : हिमाल ओझा

Kolkata

ojha.himal@yahoo.com

सम्प्रेषक : विपिन ओझा